Cmentarz Parafialny



WYSZUKIWARKA OSÓB POCHOWANYCH
NA CMENTARZU W BRZEZINACH

PLAKATmniejszy


Parafia Brzeziny posiada trzy cmentarze. Najstarszy z nich to Cmentarz Przykościelny powstały przypuszczalnie w połowie XVII wieku. Ma on kształt wieloboku wydłużonego w osi orientowanego kościoła. Gdy w roku 1830 parafia się powiększyła, poszerzono nieco teren wokół kościoła, ogradzając go murem. Pozostałością tego cmentarza jest grób Ks. Adama Kędzierskiego z 1852 roku i dwa groby należące do dawnych dziedziców tych okolic (jeden z nich to grób Rudolfa Ślaskiego z 1851 roku, a drugi jego ciotki, Antoniny Wiśniewskiej, zmarłej w 1858 roku). Usytuowane są w pobliżu wejścia na cmentarz grzebalny naprzeciw okien zakrystii. Ziemia wokół kościoła kryje szczątki jeszcze wielu zmarłych.

Kiedy w połowie XIX wieku zaczęło brakować miejsca na Cmentarzu Przykościelnym, ówczesny pleban starał się u władz o wydanie zezwolenia na poświęcenie kawałka roli na powiększenie cmentarza. Zgodę na to otrzymał i podczas urządzania wsi Brzeziny w 1850 roku wydzielono na cmentarz część gruntu dworskiego rządowego. Przypuszczalnie jest to tzw. Cmentarz Stary. Znajduje się na wzgórzu za szkołą. Dziś widoczny jest w krajobrazie jako las wśród pól. Żadne nagrobki się nie zachowały. Cmentarz funkcjonował jako parafialny przez krótki czas, później prawdopodobnie chowano na nim chorych na cholerę. Do dzisiejszych czasów zachował się jedynie cmentarzyk wojenny. Został założony w rogu starego (nie istniejącego już wówczas) cmentarza parafialnego. Pochowano tam 12 żołnierzy armii carskiej poległych w grudniu 1914 i do maja 1915 roku. Byli to prawdopodobnie ciężko ranni żołnierze w potyczce pod Orlą Górą w Morawicy zmarli w lazarecie przypuszczalnie na zakaźną chorobę. Było tam kilka mogił z żeliwnymi krzyżami. W 1926 roku cmentarz odnowiono. Po II wojnie św. cmentarzyk zlikwidowano. Odnowiony ponownie w 1994 roku. W rogu cmentarzyka wojennego znajdowały się wówczas cztery krzyże, dwa prawosławne, jeden brzozowy i jeden żeliwny na kamiennej podstawie. Po ostatniej renowacji cmentarzyk wojenny jest ogrodzony kutym ogrodzeniem z dwoma metalowymi krzyżami i kamienną tablicą.

Obecnie funkcjonujący Cmentarz Parafialny został założony w 1866 roku przez ówczesnego proboszcza, ks. Augusta Żołątkowskiego. Po objęciu parafii rozpoczął on starania o wyznaczenie miejsca na nowy cmentarz. Już wtedy przepisy zabraniały chowania zmarłych na cmentarzach przykościelnych. Władze rządowe uznały, że najodpowiedniejszy będzie teren będący przedłużeniem placu kościelnego od wschodu. Usytuowanie na górze sprawia, że grunt jest tam na pewno suchy, a dojście trawnikami od kościoła będzie bardzo łatwe. Cmentarz został otoczony murem przykrytym daszkiem, w środku ustawiono wysoki żelazny krzyż z pamiątkową tabliczką. Za zgodą Konsystorza Diecezji Kielecko-Krakowskiej ks. Żołątkowski dokonał w 1866 roku poświęcenia cmentarza. W 1992 roku Cmentarz Parafialny oraz Cmentarz Stary zostały wpisane do rejestru zabytków województwa kieleckiego. Na cmentarzu znajduje się dużo ciekawych i zabytkowych pomników. Wśród zasłużonych osób pochowanych na cmentarzu są m.in. kapłani, partyzanci, nauczyciele, społecznicy.

Od 2009 roku przez Scholę Parafialną im. św. Stanisława Kostki oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Brzezin i Podwola organizowana jest Kwesta na rzecz odnowy cmentarza w Brzezinach. Do tej pory z zebranych fudnuszy udało się przeprowadzić renowację ok. 30 nagrobków, wybudować grób ekumeniczny, wykonać Mur Pamięci Ofiar Wojen oraz stworzyć internetową bazę cmentarza. Koordynatorem tych działań jest Damian Zegadło.

Na każdą kwestę przygotowywana jest grafika przedstawiająca elementy z brzezińskiego cmentarza. Ich autorem jest Agata Kurdek.